Κυριακή 7 Οκτωβρίου 2012

Βοτανολογία - Αχιλλεία (Yarrow)



Αγγλική ονομασία: Yarrow

Επιστημονική ονομασία: Achillea Millefolium
Άλλες ονομασίες: Αχιλλεία η Χιλιόφυλλος, Χιλιόφυλλο, Αγριαψηθιά, Λάζαρος, Σεμεσάντα, Συμηλούδι

Οικογένεια: Σύνθετα, Asteraceae

Χρησιμοποιούμενα μέρη: Υπέργεια (άνθη, φύλλα -συνήθως μαζί, σπάνια μεμονωμένα), Αιθέριο Έλαιο

Μορφολογία - Γενικά Χαρακτηριστικά

Είναι πολύχρονο φυτό με ύψος που φτάνει τα 70εκ και μπορεί να φτάσει μέχρι και 1 μέτρο. Έχει άφθονα, μικρά άνθη πάνω σε απλά ανθοφόρα στελέχη τα οποία έχουν χρώμα λευκό έως κιτρινόλευκο που σε ορεινές περιοχές μεταβάλλεται σε ροζ μέχρι κοκκινωπό. Τα φύλλα της είναι μικρά και μοιάζουν με αυτά της φτέρης, είναι μυτερά και ελαφρώς τριχωτά, ανοιχτού πράσινου χρώματος και αν τριφτούν, αναδύουν ένα άρωμα παρόμοιο με της καμφοράς. Ο βλαστός είναι χνουδωτός και οι καρποί επίσης τριχωτοί και κολλώδεις.

Είναι ιδιαίτερα κοινό φυτό στην Ευρώπη και φυτρώνει σε λιβάδια, βοσκοτόπια, άκρες μονοπατιών, δρόμων και κήπων και σε υψόμετρο μέχρι 2.700 μέτρα. Απαριθμεί περί τα 400 είδη σε Ασία, Ευρώπη και Β. Αφρική. Στην Ελλάδα βρίσκουμε μεταξύ των ειδών της και την Αιγυπτιακή με κίτρινα άνθη, την Κρητική, την Λυγιστική σε Κεφαλονιά, αλλά και την Πταρμική την οποία αποφεύγουν τα ζώα γιατί προκαλεί φτέρνισμα (όπως μαρτυρεί και το όνομά της).

Έχει γεύση στυφή, δροσερή και ελαφρώς πικρή και άρωμα ελαφρώς γλυκό και πικάντικο.

Από τα συστατικά που περιέχει, και στα οποία οφείλονται οι θεραπευτικές της ιδιότητες, κυριότερα είναι τα: πτητικό έλαιο (που περιέχει μεταξύ άλλων και προαζουλένιο), ισοβαλεριανικό οξύ, σαλικυλικό οξύ, ασπαραγίνη, στερόλες, φλαβονοειδή, πικρές ουσίες, ταννίνες, κουμαρίνες, βορνεόλη.


Ιστορία - Μυθολογία
Η μυθολογία καθώς και η ονομασίας της, την συνδέουν ιδιαίτερα με τον  Τρωικό πόλεμο, όπου κατά τα λεγόμενα είτε την χρησιμοποιούσε ο Αχιλλέας για να περιποιηθεί τα τραύματα και τις πληγές των στρατιωτών του ή την χρησιμοποίησε ο ίδιος για να σταματήσει την αιμορραγία όταν πληγώθηκε από τον Έκτορα, και έτσι προκύπτει και η ονομασία “Αχιλλεία”. Μέχρι σήμερα, η κύρια χρήση της είναι στην περιποίηση τραυμάτων κυρίως για τις αιμοστατικές και αντιφλεγμονώδης της ιδιότητες. Η αγγλική ονομασία “nosebleed” επιβεβαιώνει αυτήν την ιδιότητά της, στην προκειμένη περίπτωση, για την ρινορραγία.

Κάποια περίοδο είχε επικρατήσει και η άποψη ότι μπορεί να θεραπεύσει τα πάντα οπότε κι έγινε γνωστή ως “πανάκεια”.
Στη Σουηδία, τέλος, είναι γνωστή και ως field hop (λυκίσκος των λιβαδιών) μιας και χρησιμοποιείται στην παρασκευή μπύρας για τις διεγερτικές της ιδιότητες.


Συλλογή
Ανθίζει από Ιούλιο μέχρι Σεπτέμβρη. Συλλέγονται τα άνθη και οι μίσχοι κατά την άνθηση, το καλοκαίρι (η ηλιοφάνεια ενισχύει τη δράση της), και τα φύλλα καθ όλη τη διάρκεια της αυξητικής περιόδου.

Καλό θα ήταν να μην συλλέγεται από τις άκρες δρόμων με ιδιαίτερα αυξημένη κίνηση αυτοκινήτων μιας κι έχει την τάση να συγκεντρώνει μεγάλες ποσότητες βαρέων μετάλλων στους ιστούς της.

Συνδυάζεται καλά με: Αγγελική, Ιεροβότανο, Άρκευθο , Λεμόνι, Μέλισσα, Δενδρολίβανο, Εστραγκόν, Βερβένα.


Ιδιότητες – Χρήση

Αν και είναι κυρίως γνωστή για την αιμοστατική της ικανότητα, στην πραγματικότητα δρα ως ρυθμιστικό της κυκλοφορίας του αίματος και σε συνδυασμό με την αντιφλεγμονώδη της ιδιότητα (χάρη στα φλαβονοειδή που περιέχει), είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη για προβλήματα που σχετίζονται με το αίμα όπως: φλεβική ανεπάρκεια, οιδήματα, υπέρταση, αιμορροΐδες, έλκη, κιρσούς. Βάση αυτής της ιδιότητας χρησιμοποιείται από τις φαρμακοβιομηχανίες σε αλοιφές και σαπούνια για την ανακούφιση των αιμορροΐδων. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι όταν τοποθετηθεί νωπό φύλλο στο ρουθούνι, προκαλεί ρινορραγία, τακτική που εφαρμόζεται για την ανακούφιση της ημικρανίας ως αποτέλεσμα της πίεσης που ασκεί το αίμα στο κεφάλι.

Επιπλέον, βάση αυτών των ιδιοτήτων, είναι ιδιαίτερα ευεργετικό βότανο για τις γυναίκες, καθώς λειτουργεί ρυθμιστικά σε προβλήματα της έμμηνου ρύσεως όπως καθυστέρηση ή βαριάς μορφής εμμηνόρροια, και παράλληλα ανακουφίζει από τους πόνους περιόδου που προκαλούνται από τους σπασμούς της μήτρας, χάρη στις αντισπασμωδικές ιδιότητες της κουμαρίνης.
Σαν άφυσο βότανο και πικρό τονωτικό, δρα ευεργετικά εναντίον της δυσπεψίας διεγείροντας την έκκριση γαστρικών υγρών και χολής που βοηθούν την πέψη.

Έχει παυσίπονες ιδιότητες, πιθανότατα λόγω της αναλγητικής και αναισθητικής δράσης της βορνεόλης, λειτουργώντας έτσι ευεργετικά σε αρθριτικά και ρευματισμούς, ίσως και σε πόνους μέσης και πονοκεφάλους. Το μάσημα φρέσκων φύλλων της, ανακουφίζει από τον πονόδοντο.
Το εμπεριεχόμενο σαλικυλικό οξύ μαζί με τις ταννίνες, προσφέρουν στυπτικές και αντισηπτικές ιδιότητες ανακουφίζοντας από την ήπια διάρροια αλλά και λειτουργώντας τονωτικά για το λιπαρό δέρμα και βελτιώνοντας την εμφάνισή του. Υποστηρίζεται επίσης ότι είναι ιδιαίτερα ευεργετική για την τριχόπτωση καθώς τονώνει το τριχωτό της κεφαλής.

Άλλες γνωστές ιδιότητες της Αχιλλείας είναι η ανακούφιση της αλλεργικής καταρροής και γενικότερα αλλεργικών συμπτωμάτων του αναπνευστικού, αλλά και η διευκόλυνση της εφίδρωσης με σκοπό την μείωση της θερμοκρασίας του σώματος σε περίπτωση πυρετού.
Υποστηρίζεται επίσης ότι δρα κατευναστικά για το νευρικό σύστημα, ιδιαίτερα ωφέλιμο σε περιόδους έντασης και κατάθλιψης, πιθανότατα λόγω της ασπαραγίνης που περιέχει και η οποία συντελεί στην σωστή λειτουργία και βιοχημική ισορροπία του εγκεφάλου, σε συνδυασμό με της ηρεμιστικές ιδιότητες της βορνεόλης.

Τέλος, λόγω της αντιμυκητιακής και αντιβακτηριακής της δράσης αλλά και της αντισηπτικής, είναι ωφέλιμη για την θεραπεία διαφόρων δερματοπαθειών, όπως έκζεμα, λειχήνες και λοιπά εξανθήματα.

Τρόποι χρήσης:
Εισπνοές για αλλεργικό συνάχι και ήπιο άσθμα.

Το βάμμα χρησιμοποιείται εσωτερικά για διαταραχές του ουροποιητικού συστήματος ή για εμμηνορροϊκά προβλήματα.
Το έγχυμα ή ο χυμός χρησιμοποιείται εξωτερικά για πλύση εκζεμάτων και λοιπών δερματικών προβλημάτων.

Κομπρέσα για ανακούφιση κιρσών.
Κατάπλασμα φύλλων για παύση αιμορραγίας καθώς και σε κοψίματα ή γδαρσίματα.

Το αιθέριο έλαιο μπορεί να διαλυθεί σε φυτικό λάδι για εντριβές του θώρακα σε κρυολογήματα και γρίπη. Επίσης, χρησιμοποιείται σε αρωματικό λύχνο για να κατευνάσει το νευρικό σύστημα και για τη θεραπεία της αϋπνίας.


ΠΡΟΣΟΧΗ! Όχι μεγάλες δόσεις κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης γιατί είναι διεγερτικό της μήτρας. Επίσης, παρατεταμένη χρήση της, μπορεί να εντείνει την υπάρχουσα φωτοευαισθησία του δέρματος καθώς και να προκαλέσει πονοκεφάλους και ίλιγγο.

Άλλες χρήσεις:
ως εντομοαπωθητικό, διώχνει σκαθάρια, μυρμήγκια, μύγες και, ειδικά καιγόμενο (σε θυμιατό ή το αιθέριο έλαιο σε αρωματιστή), διώχνει τα κουνούπια.

ως λίπασμα, είναι δυναμωτικό για τα φυτά μας: μουσκεύουμε φύλλα σε νερό για 1 με 2 εβδομάδες και στραγγίζουμε.


Καλλιέργεια
Αν και συνηθισμένο φυτό της υπαίθρου, πολλοί δεν έχουν πρόσβαση σε αυτό, γι’ αυτό καλό είναι να διατηρούμε καμιά γλαστρούλα στο μπαλκόνι ή τον κήπο μας ώστε να μπορούμε να απολαμβάνουμε τα οφέλη της.

Η αχιλλεία γενικά, είναι εύκολο φυτό για καλλιέργεια γιατί δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις σε έδαφος και φροντίδες κι επίσης, έχει μεγάλες αντοχές όσον αφορά τις θερμοκρασίες καθώς αντέχει στο πολύ κρύο αλλά και στην ξηρασία του καλοκαιριού. Το μόνο που χρειάζεται είναι καλά αποστραγγιζόμενο χώμα, όπως και τα περισσότερα φυτά άλλωστε, κι ένα ηλιόλουστο μέρος στην αυλή ή την βεράντα μας.

Για τον κήπο μας δε, είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη γιατί απωθεί τα βλαβερά έντομα προσελκύοντας μόνο τα ωφέλημα για τα υπόλοιπα φυτά μας.

Η σπορά γίνεται το φθινόπωρο πριν αρχίσουν τα κρύα, αλλά και την άνοιξη με θερμοκρασίες, πάλι, όχι κάτω από 20oC. Οι σπόροι θα φυτευτούν επιφανειακά και το σημείο πρέπει να είναι ηλιόλουστο. Σε περίπου 2 εβδομάδες θα έχουμε την βλάστηση. Αν προορίζεται για γλάστρα σε μπαλκόνι, μεταφυτεύουμε όταν φτάσει περίπου στα 10εκ.

 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου